కాళిదాసు గర్వభంగం
మండు వేసవిలో ఒకరోజు మహాకవి కాళిదాసు పరదేశానికి బయల్దేరాడు.
మిట్ట మధ్యాహ్న సమయానికి ఒక కుగ్రామానికి చేరుకున్నాడు.
బాగా దాహం వేయడంతో ఓ గుడిసె దగ్గరికి నీళ్ల కోసం వెళ్తాడు.
ఓ బాలిక నీటి కుండతో గుడిసెలోకి వెళ్తుంటుంది.
ఆమెను చూసి...
‘బాలికా! నాకు దాహంగా ఉంది.
నీళ్లు ఇవ్వమ’ని* అడిగాడు కాళిదాసు. అప్పుడా బాలిక...
‘మీ రెవరో నాకు తెలియదు.. నీళ్లు ఎలా ఇచ్చేద’ని* బదులిచ్చింది.
కాళిదాసు:
‘నేను ఎవరో తెలియక పోవడం ఏంటి?
పెద్ద పండితుడను. ఎవరిని అడిగినా చెబుతార’ని అన్నాడు.
అహంకార పూరిత మైన ఆ మాటలు విని బాలిక నవ్వి...
‘మీరు అసత్య మాడుతున్నారు.
ప్రపంచంలో ఇద్దరే బలవంతులు ఉన్నారు.
వారెవరో చెబితే నీళ్లు ఇస్తాను’* అంటుంది.
అప్పుడు కాళిదాసు కాసేపు ఆలోచించి...
‘నాకు తెలియదు. గొంతు ఎండి పోతోంది.
ముందు నీళ్లు ఇవ్వమని'* బతిమాలుకుంటాడు.
అయినా ఆ బాలిక కనికరించదు.
‘ఇద్దరు బలవంతులు ఎవరో కాదు ఆకలి, దాహం. ఇప్పుడు చెప్పండి మీరు ఎవరు?’
అని అడుగు తుంది. బాలిక.
‘నేను బాటసారి’ని* అన్నాడు కాళిదాసు.
‘మళ్లీ అసత్య మాడుతున్నారు.
బాటసారి అంటే ఒకచోటి నుంచి మరోచోటికి బడలిక లేకుండా వెళ్లాలి.
మీరేమో అలిసి పోయారు కదా.
ఈ లోకం లో అలా అలసి పోకుండా సంచరించే బాటసారులు ఇద్దరే ఉన్నారు.
వారే సూర్యచంద్రులు!’
అని చెప్పి గుడిసెలోకి వెళ్లింది బాలిక.
దాహానికి తట్టుకోలేక.. ఆ గుడిసె ముందే నిలబడి..
‘మాతా నీళ్లు ఇవ్వండి.
దాహం తో చనిపోయేలా ఉన్నాను..’
అని ప్రాధేయపడ్డాడు కాళిదాసు.
లోపలి నుంచి ఓ ముసలావిడ బయటకు వచ్చి...
‘మీరెవరో సెలవివ్వండి...నీళ్లిస్తాను’ అంది.
కాళిదాసు దీనంగా...
‘నేను అతిథిని..!’* అని బదులిచ్చాడు.
‘మీరు అసత్యం చెబుతున్నారు.
ఈ సృష్టిలో ఇద్దరే అతిథులు.
ఒకటి ధనం, రెండోది యవ్వనం.
ఈ రెండూ ఎప్పుడు వెళ్లిపోతాయో ఎవరికీ తెలియదు’* అంటుంది.
కాళిదాసు.. ‘నేను సహనశీలిని నీళ్లు ఇవ్వండ’ని వేడుకుంటాడు.
కానీ ఆమె ‘మీరు మళ్లీ అసత్యమే చెబుతున్నారు.
ఈ ప్రపంచంలో ఇద్దరే సహన శీలురు ఉన్నారు.
ఒకటి భూమి, రెండోది వృక్షం. ఇప్పుడు నిజం చెప్పు నీవెవరు?’* అని అడిగింది.
ఓపిక నశించిన కాళిదాసు..
‘నేను మూర్ఖుడను. ఇప్పుడైనా నీళ్లివ్వండ’ని అడిగాడు.
ఆ అవ్వ నవ్వుతూ...
ఇదీ అసత్యమే.
ఈ రాజ్యంలో ఇద్దరే మూర్ఖులున్నారు.
ఒకరు ఈ రాజ్యాన్ని పాలించే రాజు. అర్హత లేకున్నా ప్రజలపై పెత్తనం చెలాయిస్తున్నాడు. రెండోవాడు.
ఆ రాజు మెప్పు కోసం అసత్య వాక్యాలు చెప్పే పండితుడు’* అని అంటుంది.
ఆ జవాబుతో కాళిదాసుకు కనువిప్పు కలుగుతుంది.
ఆ అవ్వ కాళ్ల మీద పడి క్షమాపణలు కోరుతాడు.
ఆ అవ్వ సరస్వతీదేవిగా సాక్షాత్కరించింది.
‘కాళిదాసా..! విద్యతో వినయం వృద్ధి చెందాలి కానీ, అహంకారం కాదు నాయనా!
కీర్తిప్రతిష్ఠల మాయలో పడిపోయిన నీ బుద్ధిని మరల్చడానికే ఈ పరీక్ష’
అని జలమును అనుగ్రహిస్తుంది.